بیان خلاصه نتایج پژوهش

اوقات فراغت، میزان و نحوه گذران آن

در این پژوهش میزان اوقات فراغت جوانان شهری استان سمنان در دو مقطع زمانی، یکی روزهای غیرتعطیل و دیگری روز تعطیل ، مورد سؤال قرار گرفت. داده‏ها حاکی از آن است که حدود 47 درصد جوانان استان در روز های غیر تعطیل فرصت فراغتی یک ساعت و کمتر و حدود 46 درصد آنها در روزهای تعطیل از فرصت فراغتی بالاتر از 7 ساعت برخوردارند .تفاوت ارقام زمان فراغتی جوانان در ایام غیرتعطیل و تعطیل طبیعی است و بیانگر آن است که جوانان در ایام غیر تعطیل، بعضی به علت مسؤولیت‏های شغلی و تحصیلی درمقایسه با روز تعطیل فراغت کمتری دارند.

شيو ه هاي گذران اوقات فراغت

نگرش حدود 40 درصد جوانان استان سمنان نسبت به اوقات فراغت این است که می بایست به امور مورد علاقه پرداخته شود . حدود 23 درصد آنها معتقدند که می بایست به برنامه های هدفمند و برنامه ریزی شده پرداخت . پی یر بوردیو شيو ه هاي گذران اوقات فراغت را  بر مبنای میزان فعالیت به الگوهای فعال و منفعل تقسیم      می کند . نتایج داده ها حاکی از آن است که 1/60 درصد جوانان استان از فراغت فعال برخوردار بوده و 9/39 درصد آنها به فعالیتهای منفعل از قبیل تماشای ماهواره / ماندن در کنار خانواده / گوش دادن به برنامه های رادیو  /تماشای تلویزیون / گوش دادن به موسیقی / تفریحات اینترنتی می پردازند .

جنسیت و اوقات فراغت

جنسيت با اوقات فراغت داراي رابطه ي معنادار است؛ به اين شكل كه ميزان اوقات فراغت مردان اندکی بيشتر از ميزان اوقات فراغت زنان است.

الگوهای  فراغتی جوانان

سؤال عمده در این بخش این است که زمان اوقات فراغت جوانان پسر و دختر ،صرف چه رفتارهای فراغتی می‏شود؟ کدام یک از صورگوناگون گذران اوقات فراغت بیشترین سهم را در گذران اوقات فراغت جوانان استان  داشته است؟ و به چه میزان؟ به بیان دیگر جوانان در برابر تنوع رفتارهای فراغتی چه واکنشی از خود نشان می‏دهند و به کدامیک گرایش بیشتری نشان می‏دهند و کدامیک از رفتارهای فراغتی، کمتر در گذران اوقات فراغت جوانان نقش دارد؟ و چرا؟

 

از داده‏های تحقیق چنین بر می‏آید که رایج‏ترین رفتار فراغتی جوانان پسر و دختر استان که مهم‏ترین سهم را در گذران اوقات فراغت جوانان این شهر دارد، تماشای برنامه‏های تلویزیون می‏باشد، به طوری که 6/33% جوانان (28% پسران و 39% دختران) بخش عمده‏ای از اوقات فراغت خود را (بین 5 تا 7 ساعت در طول هفته )صرف تماشای تلویزیون کرده‏اند . البته سهم تماشای ماهواره را هم می توان به این نسبت افزود.  (8/26 درصد یک ساعت و کمتر در طول هفته).

بنابراین تلویزیون، فضای فراغت جوانان استان را کاملاً تسخیر کرده است. شایدیکی از علل این امر، سهولت دسترسی به آن و عدم نیاز به تحرک و فعالیت فرد باشد. تلویزیون امروزه در هر خانه‏ای هست و معمولاً اعضای خانواده در کنار هم به تماشای آن می‏پردازند. در اینجا این سؤال مطرح است که جوانان به کدام برنامه‏ تلویزیون گرایش بیشتری نشان می‏دهند؟ مطابق داده‏های تحقیق، در بین برنامه‏های تلویزیون، برنامه های طنز ,  فیلم و سریال ، برنامه‏های مستند  , برنامه های ورزشی و موسیقی و آواز  به ترتیب بیشترین جاذبه را برای جوانان دارد. در این رابطه مسؤولین ذی ربط باید جاذبه، تنوع و نشاط سایر برنامه‏ها وشبکه‏ها را برای جوانان بیشتر کنند. پس از تماشای تلویزیون،  گفتگو و معاشرت با دوستان و همسالان با 8/31 درصد فراوانی (بین 9 تا 12 ساعت در طول هفته)  مهم‏ترین اولویت را در گذران اوقات فراغت جوانان پسر و دختر استان ،از نظر میزان مشارکت و حجم و ابعاد، داشته است.

در مقابل تماشای تلویزیون و گفتگو و معاشرت با دوستان و همسالان، که مهم‏ترین زمان فراغتی جوانان را اشغال کرده است، مطالعه (حدود 53 درصد هیچ در طول هفته ) , رفتن به کتابخانه عمومی (1/39 درصد یک ساعت و کمتر در طول هفته ), کلاس‏های آموزشی هنری (2/2 درصد در طول هفته) , رفتن به گالری های هنری (4/0 درصد در طول هفته ), رفتن به سینما (8/0 درصد در طول هفته) و رفتن به کنسرت موسیقی (3/0 درصد در طول هفته ) کمترین زمان فراغتی و کمترین مشارکت جوانان را به خوداختصاص داده است. محدود بودن این مراکز و امکانات و بالا بودن هزینه آنها، باعث گرایش اندک جوانان استان به آنها شده است.

7/33 درصد جوانان استان در طول هفته 5 تا 7 ساعت از اینترنت1 استفاده می کنند . میزان و نحوه                 فعالیت های اینترنتی جوانان در نوع خود حائز اهمیت است . داده‌هاي به‌دست آمده از طريق پيمايش در اين پژوهش نشان داد که  جوانان تمايل زيادي براي استفاده از اينترنت در مقايسه با ساير فعاليت‌هاي فراغتي دارند. اين ميزان، براي مردان اندكي بيشتر از زنان است. از سوي ديگر، ‌در ميان كساني كه اينترنت را به ساير فعاليت‌هاي فراغتي ترجيح مي‌دهند، درصدی از افراد (حدود 29 درصد) بيشتر وقت خود را به استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي مجازي(مانند فیسبوک1)  )و وب گردی مي‌گذرانند. اين ميزان، در ميان زنان و مردان تقریباً مشابه است. بعد از این فعالیت بیشتر وقت جوانان در استفاده از اینترنت برای جست و جو های اینترنتی صرف می شود (3/20 درصد ) موضوع جست و جو هم می تواند از اهمیت خاص برخوردار باشد که می تواند از موضوعات علمی تا جست و جو های اشخاص و مکانهای مختلف را شامل شود . نکات حائز اهمیت در این بین استفاده از اینترنت برای مطالعه روزنامه و نشریات (8/9 درصد ) و اخبار (6/14 درصد ) است که جا دارد با تبلیغات وسیعتر این نسبت را افزایش داد .

6/32 درصد جوانان استان در طول هفته بطور میانگین 3 تا 5 ساعت از وقت خود را صرف استفاده از برنامه های تلفن همراه و تبلت می کنند . عضویت بالای جوانان در گروه های اجتماعی مانند وایبر 2  (6/17 درصد)و             واتس آب3   (5/11 درصد) تا حد زیاد معرف نوع رفتارهای مشارکتی آنان در فضای مجازی است .  البته نباید از رواج بازی های اینترنتی و دیجیتالی تلفن همراه و تبلت نیز غافل شد چرا که فرهنگ خاص و ادبیات و سبک زندگی خاصی را برای بازی کننده جا می‌اندازند . 8/12 درصد جوانان استان از  بازی های اینترنتی و دیجیتالی تلفن همراه و تبلت استفاده می کنند .

امروزه با ورود رسانه‌هاي نوين ارتباطي، (بعد از تلويزيون) مانند كامپيوتر و ماهواره، وضعيت كتابخواني اسفناك‌تر شده است.گسترش فناوري اطلاعات در سطح جامعه (اينترنت و ماهواره) و ترويج گذران اوقات فراغت از راههايي غير از مطالعه، باعث شده تا ميزان روي آوردن جوانان (كه مشتري اصلي اين رسانه ها هستند) به مطالعه كمتر از گذشته شود. حاکميت رسانه هاي تصويري (از جمله شبکه هاي مختلف تلويزيوني و ماهواره و اينترنت) بر جامعه به دليل جذابيتي که در آنها وجود دارد، باعث شده است تا جوانان بيشتر به سوي آنها تمايل پيدا کنند. همگان واقفیم که کتاب ، مطالعه، پژوهش و تحقیق بهترین گزینه برای پر کردن اوقات فراغت است چرا که با آگاهی‌بخشی به جامعه سبب ارتقای فرهنگ عمومی می‌شود. اما متاسفانه و به دلایل مختلف جوانان استان از کتاب خوانی و مطالعه استقبال چندانی نداشته حتی در مراجعه به کتابخانه ها نیز ما شاهد عدم استقبال یا استقبال کم آنان هستیم (1/39 درصد استفاده یک ساعت و کمتر در طول هفته ) . کتابخانه‌هایی که به عنوان یکی از پایگاه‌های اصلی فرهنگی، مکان مناسبی برای پرکردن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان محسوب                می شوند. هرچند که کاهش مطالعه حضوری و فیزیکی با افزايش استفاده از انواع رسانه هاى الكترونيكى شامل اينترنت، گوشی های هوشمند تلفن همراه , تبلت و دیگر وسايل قابل حمل ديجيتال توجیه نمود که می توان به 2/16 درصد درصد استفاده جوانان از این وسایل در جهت مطالعه نشریات و کتب الکترونیکی  اشاره نمود .

3/7 درصد جوانان استان در اوقات فراغت خود موسیقی گوش می دهند که البته نوع و کیفیت موسیقی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده که خود جای تحقیق مجزا دارد .

خانواده با وجود تغییراتی که داشته هنوز حتی در میان جوانان از اهمیتی اساسی برخوردار است. ارزش‏های کاری یا فراغتی همواره نسبت به خانواده در مرحله دوم اهمیت قرار داشته است. با این حال ارتباط میان این سه حوزه همواره متاثر از پایگاه اجتماعی، اقتصادی بوده است. اگرچه اشکال زندگی‏های خانوادگی بسیار گوناگون و متنوع شده است اما انتظارات کنونی ما از خانواده،‏ یک زندگی عاطفی و متعادل و توام با روابط گرم و صمیمی است. و خانواده امروز جایگاهی برای تامین نیازهای عاطفی، امنیت، روابط گرم، فعالیت‏های آزادانه و به عبارت دقیق‏تر فعالیت‏های وقت آزاد و خارج از حیطه کار است و طبق نتایج داده ها , 1/87 درصد جوانان استان با خانواده خود ارتباط صمیمانه و گرم دارند که از روند مطلوبی برخوردار می باشد .

با توجه به نوع خانواده، فعالیت‏های فراغتی ممکن است نقش یگانگی‏آور یا جدایی‏آور داشته باشد. مثال نوعی آن وجود رسانه‏های جمعی متعدد در خانواده است مثل وسایل صوتی و تصویری که چه بسا به مصرف شخصی شده از آن رسانه توسط هر عضو خانواده منتهی گردد. درهرحال  جوانان  کمابیش می‏کوشند خود را با زمان‏ها و وقت‏های گوناگونی که در خارج و داخل خانه باید سپری کنند هماهنگ سازند و زمان‏های متنوع خود را به نحوی تنظیم کنند که بخشی از اوقات خود را با اعضای خانواده سپری سازند . در این میان چه بسا اوقات فراغت درگذران وقت آزاد از مهم‏ترین وقت‏های آزاد مشترک اعضای خانواده باشد. اما مطالعات نشان می‏دهد که اعضای خانواده همراهی کمی با جوانان در استفاده از فرصتهای فراغتی دارند (4/38 درصد) . که شاید الزامات کاری والدین دلیل اصلی آن باشد . با این حال میان کار و خانواده، مناسبات جدید و گوناگونی را می‏توان مشاهده کرد چرا که علیرغم الزامات کار و کم بودن همفکری با جوانان در استفاده از فرصتهای فراغتی , والدین با آنان در انتخاب نحوه گذران اوقات فراغت  همفکری کرده (59 درصد)  و مطلعند که فرزندان چگونه از فرصتهای خود بهره می برند(5/34 درصد) . هرچند که محدود بودن فرصتهای فراغتی والدین سبب گشته تا بر روابط فرزندان با دوستان و همسالان کنترل و نظارت چندان موفقی نداشته باشند (3/48 درصد) . درهرحال چنانچه اعضای اصلی خانواده یعنی پدر و مادر  نتوانند یا نخواهند زمان‏های کار و فراغت خود را با هم آشتی داده و هماهنگ سازند، زمینه جدایی یا فاصله میان آنها و فرزندان در زمینه های مختلف من جمله فرصتهای فراغتی فراهم می‏شود.

اهميت گروه همسالان و دوستان در جامعه فعلي ما به علت گسترش بي رويه شهرنشيني و تبعات آن از جمله كاهش نفوذ و اقتدار والدين و نهادهاي سنتي و همچنين طولاني شدن دوره جواني در اثر گسترش آموزش از يكسو و بيكاري و بالا رفتن سن ازدواج از سوي ديگر افزايش يافته است.گروه همسالان و دوستان ممكن است بر مبناي محلّه، مدرسه، دانشگاه، سن يا يك فعاليت مشترك و يا آميزه اي از اين عوامل تشكيل گردد. فقدان نهادهاي سازمان يافته كافي براي اوقات فراغت جوانان باعث شده است كه اهميت گروه همسالان و دوستان در شرايط فعلي جامعه افزايش يابد.8/31 درصد جوانان در طول هفته بین 9 تا 12 ساعت را با دوستان و همسالان خود می گذرانند که با نگاهی به زمینه های معاشرت می توان دریافت که الگوهای فراغتی جوانان و دوستان و همسالان به دو گروه فراغت های دورن خانگی و برون خانگی تقسیم می شوند .  فراغت درون‌خانگی که              می تواند شامل مطالعه، گفتگوهای خانوادگی، تماشای تلویزیون، تزئین‌ خانه، باغبانی و حتی روابط دوستانه روابط خارج از چارچوب و به دور از چشم خانواده و… باشد  و فراغت برون خانگی که به ترتیب  تفریح و گردش (1/23 درصد) , گپ زدن (6/13) , ورزش‌‏های بیرون از خانه (8/10 درصد) ، انجام فعالیتهای آموزشی (8/9 درصد) , فرهنگی (5/8 درصد) و مذهبی (9/6 درصد) , رفتن به سینما (7/0 درصد)و کافی شاپ و رستوران (5/0 درصد) و حتی معاشرت با جنس مخالف (9/3 درصد) است.

حدود 23 درصد دختران و زنان جوان برای گذران اوقات فراغت خود، به‌رغم علاقه‌مندی به حضور در بیرون از خانه، با توجه به برخی موانع، فضاهای بسته‌ای نظیر خانه دوستان و همسالان خود را برمی‌گزینند که این انتخاب امکان گذران اوقات فراغت به دور از چشم خانواده‌ها و دور از نظارت‌های اجتماعی را به همراه دارد و این مهم به‌خصوص در مورد دختران نوجوان و جوان می‌تواند با آسيب‏هاي اجتماعی مانند اعتیاد1، رواج بی‌بند و باری اخلاقی و … همراه باشد. حدود 25 درصد جوانان استان با دوستی و معاشرت دختر و پسر نظر موافق دارند.

که متاسفانه این پدیده ،یک‌ واقعیت اجتماعی نوظهور است که به نظر می‌رسد در حوزهء روابط بین دختر و پسر در جامعه به خصوص در بین جوانان،تغییرات نگرشی و ارزشی‌ رخ داده یا در حال شکل‌گیری است و جوانان جهت‌گیری نگرشی و ارزشی‌ متفاوتی به نسبت بزرگسالان و خانواده‌های خود دارند که این امر گویای شکاف‌ نسلی است.

1/41 درصد جوانان در طول هفته یک ساعت و کمتر به فعالیت های ورزشی اختصاص می دهند . که با افزایش امکانات و تجهیزات ورزشی از سوی سازمانهای مختلف و مهیا بودن زمینه های سخت افزاری چه از سوی بخش دولتی و چه از سوی بخش غیر دولتی این میزان ساعت فعالیت ورزشی جوانان بسیار اندک بوده که شاید مشغولیات کاری و درسی دلیل عمده آن باشد . تنها حدود 5 درصد جوانان در طول هفته به باشگاه های ورزشی می روند . شنا با 3/22 درصد , والیبال با 3/13 درصد ,فوتبال با 3/13 درصد , کوه نوریدی با 3/9 درصد و ورزشهای رزمی و بدمینتون هر کدام با حدود 8 درصد مهمترین الویت های ورزشی جوانان می باشد .

در مجموع علی رغم عدم برنامه ریزی صحیح فراغتی و دیگر کاستی ها حدود 54 درصد جوانان استان از نحوه گذران اوقات فراغت خود رضایت زیاد و خیلی زیاد دارند .

جوانان، نیازها و میزان رضایتشان از فراغت

بر اساس داده‏های تحقیق، درصد افرادی که از گذران اوقات فراغتشان راضی هستند بسیار بیشتر از افرادی است که از گذران اوقات فراغتشان رضایت ندارند. با این وجود , این نکته باید دربرنامه ریزی‏های فرهنگی نسل جوان، و برای تحقق خواسته‏ها و نیازهای اصلی جوانان درزمینه گذران اوقات فراغت مورد توجه خاص مسؤولان فرهنگی و شهری قرار گیرد.

اما در مورد نیازهای فراغتی جوانان باید گفت که مهم‏ترین نیاز فراغتی آنان برنامه ریزی برنامه های فراغتی گردشگری (32 درصد) با محوریت اردوهای تفریحی (2/48 درصد) , فعالیتهای ورزشی (9/16 درصد) با محوریت برگزاری مسابقات ورزشی (8/48 درصد) , فعالیتهای مهارت آموزی (1/15 درصد) با محوریت            آموزش های صنایع دستی (8/34 درصد) , فعالیتهای آموزشی (1/12 درصد)  با محوریت آموزش علوم رایانه (6/42 درصد) , فعالیت های هنری (3/9 درصد) با محوریت آموزش هنرهای نمایشی (2/47 درصد) , فعالیتهای فرهنگی (1/9 درصد) با محوریت آموزش موسیقی (1/65 درصد) و فعالیتهای دینی (1/8 درصد) با محوریت آموزش قرآن (8/72 درصد) می باشد که می بایست مد نظر مسئولین برنامه ریز قرار گیرد .

نتیجه گیری

تحولات و دگرگوني هاي سريع صنعتي , پيامدهاي اجتماعي و اقتصادي فراواني  در كم و كيف گذران اوقات فراغت به همراه داشته است. مكانيزه شدن صنايع و ايجاد امكانات رفاهي و نظاير آن موجب تغيير در سبك زندگي مردم و در نتيجه، اوقات فراغت آنها شده است. به همين جهت، گسترش روزافزون وسايل الكترونيكي و ارتباطی ، مانند تلويزيون, اینترنت و مانند آن سهم بزرگي در گذران اوقات فراغت ايفا مي كند.

در جمع بندی کلی می توان گفت با توجه به اینکه از نظر جامعه‏شناسان، رضایت، خشنودی، آزادی و اختیار ازمهم‏ترین ویژگیهای اوقات فراغت می‏باشد و از طرف دیگر ارائه داده‏ها حاکی از این بود که جوانان به ناگریز و بدون هدف و برنامه خاص، مهمترین زمان فراغتی خود را سپری می‏کنند، به این نتیجه می‏رسیم که در اینجا نه با فراغت فعال، بلکه با خلاء فراغت جوانان،مواجه هستیم، زیرا در چنین وضعیتی، پاسخگویان با عدم تنوع وسایل گذران اوقات فراغت مواجه هستند و علیرغم خواست و تمایل خود، مدت زمان زیادی به تماشای تلویزیون می‏نشینند یا در خانه سپری می‏کنند. همچنین ارائه داده‏ها حاکی از گسترش فراغت غیر فعال و انفعالی در میان جوانان می‏باشد. زمانی که جوان روزانه چند ساعت ازاوقات فراغت خود را به تماشای تلویزیون، یا بدون برنامه خاصی در خانه، سپری می‏کنددر واقع از حرکت، که لازمه رشد اوست، باز می‏ماند و منفعل و غیر فعال می‏شود که این امر مسلما عوارض نامطلوبی در سلامت روحی و جسمی او خواهد داشت. به این ترتیب این مسأله برای مسؤولین وسیاستگذاران فرهنگی استان مطرح می‏شود که نیاز وخواسته‏های اساسی جوانان به منظور رشد استعدادها و تواناییها و جلوگیری از بسط فراغت غیر فعال، کدام‏ها هستند و چه برنامه ریزی هایی برای رسیدن به این اهداف لازم وضروری است.بررسی هاي گوناگون درباره ي شيوه هاي گذران اوقات فراغت جوانان استان  نشان می دهد که خانواده و گروه های دوستان و همسالان نقش پررنگی در فرصتهای فراغتی آنان داشته و تا حد زیاد نیز از فناوریهای نوین تاثیرپذیرفته است . انتظار مي رود با توجه به پيشرفت جوامع و پراكندگي وظايف خانواده، از ميزان پرداختن جوانان به فعاليت هاي فراغتي جمعي و خانوادگي مانند همنشيني و محاوره با خويشان و بودن در كنار خانواده و غيره كاسته شود و به الگوهای فردی و خارج از خانواده روی آورند که یقیناً بر کیفیت زندگی و سبک زندگی جوانان با توجه به نظريه ي بورديو، که افراد بر مبناي سبك زندگي از يكديگر متمايز مي شوند, تاثیرگذار خواهد بود .  لذا افراد از طريق نوع مصرف سعي   مي كنند تمايزشان را از ديگران نشان دهند و از آنجايي كه اوقات فراغت جزئي از سبك زندگي است و نوعي از مصرف تلقي مي شود، افراد با توجه به اوقات فراغتي كه انتخاب مي كنند، از ديگران متمايز مي شوند. در واقع، امروزه متغير سبك زندگي، يكي از مهمترين متغيرهاي تعيين كننده ي تفاوت هاي فراغتي بين افراد است.

 

محدوديت ها

مهمترين محدوديت پژوهش كه تأثير مهمي در نتايج داشته  نبود اسناد و مدارك و داده های ثانویه در خصوص شیوه های گذران اوقات فراغت جوانان و عدم دسترسی کامل به با مدارک موجود در سازمان های مربوطه بود كه چنين مسئله اي موجب گرديد تا  نتايج حاصله از اجراي پرسشنامه ها در بحث و تفسير و نتيجه گيري نقش مهم تري را داشته باشند .

از محدوديت ديگر پژوهش ،‌در ابتدا ضعف و يا عدم همكاري برخي از جوانان در تكميل نمودن پرسشنامه ها بود كه چنين مسئله اي با اجراي پرسشنامه ها توسط پرسشگران و به شيوه مصاحبه حضوري ، مرتفع گرديد.

 

 

 

پیشنهادها

با توجه به داده‏های تحقیق ، پیشنهادهای  ذیل ارائه می‏گردد:

الف . بعد اجرایی

  1. دسترسي ساده تر و آگاهانه تر جوانان به برنامه هاي فراغتي، سهم اساسي در بهبود كيفيت زندگي آنان دارد. دسترسي به اوقات فراغت بايد فارغ از هر گونه محدوديتي باشد. همچنين، تسهيلات و خدمات لازم بايد در اختيار آن دسته اي كه به لحاظ اقتصادي و اجتماعي از محروميت برخوردارند، قرار گيرد. که در این زمینه نقش سازمان های حمایتی مانند بهزیستی و کمیته امداد بسیار موثر بوده که می توانند با هماهنگی ستاد ساماندهی امور جوانان برنامه ریزی خاصی برای بهره وری اوقات فراغت جوانان مددجوی تحت پوشش خود داشته باشند .
  2. با توجه به اينكه بيشتر جوانان در زمان فراغتشان از تلويزيون استفاده مي كنند، پيشنهاد مي شود راه ها و شيوه هاي گذران فراغت از طريق تلویزیون آموزش و ترويج داده شود.
  3. توسعه ي مراكز ورزشي، تفريحي و فرهنگي در مناطق شهري بايد به طور عادلانه و برابر توزيع شود که در این زمینه شهرداری ها با ایجاد سرای محلات , خانه های ورزش محله , خانه های فرهنگ و خلاقیت در مناطق کمتر توسعه یافته و با رویکرد توسعه محله محوری می توانند مثمر ثمر باشند .
  4. با توجه به مسائل فرهنگي و هنجاری و علایق جوانان در انتخاب نوع فعالیت‌های فراغتی بیرون از خانه از سویی و از سوی دیگر برخی محدوديت‌های‌ فضاهاي اجتماعی و شهري، مسائل اقتصادی و هزینه‌دار بودن اغلب فعالیت‌های فراغتی بیرون از منزل، الگوهاي فراغتي درون‌خانگي و خصوصی به دور از نظارت خانواده‌ها، شکل می گیرد که از جمله چالش‌های مسئله اوقات فراغت جوانان محسوب می شود . از این‌رو ضروری است، با برنامه‌ریزی لازم جهت گسترش تسهيلات فراغتي برون‌خانگيِ سالم، از جمله استفاده از امکانات سرای‌محله‌ها، فرهنگسراها، مراکز ورزشي و تفريحي براي جوانان به‌ويژه دختران و زنان جوان، ابعاد آسيب‏زاي گذران فراغت در فضاهاي بسته را کاهش داد؛ چرا که اینگونه فعالیت‌ها با ميزاني از کنترل و نظارت جمعي همراه است. که در این زمینه همکاری و هم افزایی نهادها و دستگاه های همسو را می طلبد .
  5. زمانی که خانواده و جامعه نقش اساسی خود را جهت یاری دادن به نسل جوان برای یافتن هویت سالم، مثبت، پویا و سازنده به خوبی ایفا نکنند، نسل جوان با آشفتگی هویت و خلاء وجودی مواجه می شود و برای کاهش اضطراب و رهایی از بحران هویت و سرگشتگی، به این دوستی ها تن می دهد. جوان در تصور و توهم خویش، از طریق دوستی با جنس مخالف، می خواهد به آرامش برسد. او لذت این دوستی را عامل تسکین برای بحران بی هویتی خویش می داند.

برای پیشگیری از چنین آسیب هایی باید خانواده‌ها به‌ نقش‌ حیاتی‌ خود در برابر فرزندان‌ آگاه‌ شوند تا بتوانند الگوهای‌ صحیح‌ رفتاری‌ را به‌ فرزندان‌ ارائه‌ دهند و آنها را در برابر آسیب های اجتماعی واکسینه کنند. وظیفه همه ی پدران ومادران است که در دوران جوانی ونوجوانی به دختر وپسر خود محبت کافی داشته باشندتا این که آنها برای ارضای این احساس به افراد غریبه پناه نبرندوسنگ بنای زندگی وآینده خود را سست وخراب نکنند. خلا عاطفی وحاکم نبودن روابط محبت آمیز بین زن وشوهر واعضای خانواده می تواند از عوامل آسیب زا باشد. تهدید و ارعاب علیه زنان و دختران عزت نفس آنان را از میان برده و تشنه ی کوچکترین نگاه محبت آمیز میکند.  موارد پیشنهادی زیر می تواند گام هایی در این زمینه محسوب شود  که آموزش خانواده با  رویکرد فرزندمحوری می تواند راهگشا باشد .

الف)آموزش صحیح والدین به فرزندان در مورد جنس مخالف

ب) محدود نکردن مطلق فرزند در برخورد با جنس مخالف توسط خانواده

ج) بوجود آوردن کانون محبت در خانواده (برقراری پیوند روحی و عاطفی عمیق بین والدین و فرزندان)

د) عدم سختگیری خانواده در مورد ازدواج

کارشناسان اجتماعی دستگاه های و نهادهای امور اجتماعی و انتظامی نیز باید با اطلاع رسانی از طریق ابزارهای مختلف , خانواده ها و نوجوانان و جوانان را در جریان اخبار و اطلاعات  مسایل ارتباط مختلط جوانان قرار دهند زیرا این امر به میزان فراوانی می تواند نقش پیشگیرانه داشته باشد.

  1. همان‌قدر كه عضويت در شبكه‌هاي اجتماعي متأثر از فرهنگ غرب مي‌تواند تأثيرات مخرب و ويرانگري بر روح جوانان ايراني داشته باشد، عضويت در شبكه‌هاي اجتماعي بومي و داراي گرايش ارزشي مي‌تواند متضمن بالندگي جوانان اين مرز و بوم باشد. بنابراين، حمايت دولتمردان از شبكه‌هاي اجتماعي اينترنتي بومي و داراي گرايش‌هاي ارزشي و در عين حال داراي جذابيت‌هاي لازم، مي‌تواند امر مهمي براي ترويج شعائر اسلامي از دريچه شبكه‌هاي اجتماعي اينترنتي باشد. علاوه بر اين، دغدغة خانواده‌ها در مورد ارتباط ميان جوانان با جنس مخالف، يكي از مواردي است كه در صورت ايجاد شبكه‌هاي اجتماعي مذهبي برطرف شده و سبب استفادة‌ اقشار مذهبي مايل به حضور در فضاي سايبر از جوامع مجازي سالم خواهد شد. در همين راستا، لازم است شبكه‌هاي اجتماعي اينترنتي با محوريت دوست‌يابي‌هاي سالم، دانش‌افزايي، اطلاع از اخبار، كاريابي، سرگرمي‌هاي مفيد و رشد ديني افراد مورد حمايت جدي قرار گيرند. در چنين شرايطي، شاهد گسترش ارزش‌هاي ديني و بومي از بستر شبكه‌هاي اجتماعي اينترنتي در جامعه حقيقي خواهيم بود. البته با نگاه استانی هم می توان شبکه های اجتماعی محلی را ایجاد و توسعه داد .
  2. اينترنت مي‌تواند نقش مؤثري در ترويج فرهنگ كتابخواني ايفا كند و در كنار توصيف و نقد و شناسايي كتابهاي مختلف به افراد، امكان دسترسي همگاني به كتابهاي گوناگون را فراهم سازد. اينترنت نه تنها اطلاعات كتاب را به طور مفصل در مورد نويسنده و ناشر ارايه مي‌دهد، بلكه ذهن افراد را براي آن انتخاب باز مي‌كند و به همين دليل نقش آن بسيار مؤثرتر از ناشري است كه تنها قادر است يك بروشور بسته را ارايه دهد. اما موسسات درگير در صنعت کتاب، کمتر از اين عرصه استفاده مي کنند. کتابخانه ها و کتابفروشي هاي اينترنتي در ايران فعالیت دارند که می توان با معرفی این کتابخانه ها و کتاب فروشی های اینترنتی زمینه مناسب برای گسترش مطالعه و کتابخوانی فراهم نمود .
  3. بهره گیری از رایزنی و مشورت با جوانان برای تنظیم برنامه های اوقات فراغت، اشتیاق آنان را در شروع و استقبال آنها را در استمرار برنامه ها به طور چشمگیری افزایش می دهد و باعث کامیابی، موفقیت و خرسندی مسئولان می شود. از اینرو انجام نظرسنجی نوع برنامه های فراغتی از جوانان می تواند زمینه مناسب تری برای بهره وری فرصتهای فراغتی آنان فراهم آورد .

ب – بعد تحقیقی

با توجه به فراهم آمدن زمینه اولیه در تحقیق حاضر، پیشنهاد می‏شود؛  هر ساله درمورد میزان و نحوه گذران اوقات فراغت جوانان استان سمنان , مطالعه‏ای صورت گیرد و نتایج آن باتحقیق  سال قبل مقایسه شود.

 

 

 

 

 

 

 

بیان خلاصه نتایج یافته ها

شیوه های گذران اوقات فراغت پاسخگویان

شاخص سمنان شاهرود دامغان گرمسار مهدیشهر استان
فعال 9/74 7/69 7/69 2/72 2/45 1/60
منفعل 1/25 3/30 3/30 8/27 8/54 9/39

الگوهای گذران اوقات فراغت پاسخگویان

شاخص سنجه                      شهرستان سمنان شاهرود دامغان گرمسار مهدیشهر استان
رابطه و تعامل اجتماعی

 

دیدن اقوام و بستگان   8/8 8/11 7/6 7/6 8/9 7/8
فعالیت در بسیج 36/0 8/1 0/1 8/0 1/1 1/1
فعالیت در کانون های فرهنگی 5/1 3/3 9/2 2/1 6/2 3/2
حضور در مکان ها و فضاهای فرهنگی اجتماعی گردش در طبیعت 2/6 2/1 2/2 4/0 2/0 1/2
رفتن به کافی شاپ 7/5 7/0 4/2 5/0 0/0 8/1
رفتن به بازار و مراکز خرید 8/4 3/3 9/2 1/4 3/1 5/6
رفتن به سینما 1/0 4/2 1/0 6/1 1/0 8/0
شرکت در کنسرت موسیقی 1/0 1/0 1/0 5/1 1/0 3/0
تماشای تئاتر 1/0 1/1 1/0 7/0 1/0 8/0
رفتن به گالری هنری 1/0 2/1 1/0 9/0 1/0 4/0
رفتن به مکانهای زیارتی و مذهبی

 

8/0 7/2 4/8 1/2 8/2 3/3
رفتن به باشگاه ورزشی و انجام فعالیتهای ورزشی 1/5 1/8 4/5 8/5 2/4 7/5
شرکت در کلاس های آموزشی هنری 1/2 2/1 2/3 8/1 1/3 2/2
فعالیت در موسسه ها و انجمن های خیریه 3/0 2/1 3/1 6/2 9/2 6/1
شرکت در جلسات مذهبی و مسجد 5/1 5/3 2/4 7/2 9/4 3/3
شرکت در مراسم های فرهنگی 8/1 5/3 1/4 5/4 4/4 6/3
فعالیتهای آموزشی

 

فراگیری زبان خارجی 0/1 8/5 6/3 2/3 4/2 2/3
آموزش علوم کامپیوتر و نرم افزار 6/1 6/3 9/3 3/1 5/3 7/2
استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری 8/3 8/3 3/3 2/4 2/4 8/3
فعالیتهای سرگرمی و تفریح

 

قدم زدن در پارک 4/0 6/0 0/0 1/0 0/0 2/0
مسافرت کوتاه اطراف شهر 5/6 1/2 3/0 5/0 1/0 9/1
تماشای ماهواره 1/8 1/10 1/4 0/5 1/4 2/6
گوش دادن به برنامه های رادیو 2/1 8/2 1/2 5/0 0/3 9/1
تماشای فوتبال 5/8 1/4 9/3 8/5 9/4 4/5
انجام کارهای هنری و صنایع دستی 2/0 1/4 8/2 5/5 3/3 1/3
تفریحات اینترنتی 4/6 6/10 1/12 5/5 6/10 1/9
بازیهای کامپیوتری 8/4 5/1 0/2 8/4 0/2 1/3
خیابان گردی با دوستان

 

3/2 3/0 6/2 6/2 1/1 7/1
فعالیتهای ورزشی

 

شنا 2/20 8/20 4/28 3/24 9/17 3/22
کوهنوردی 7/5 8/6 0/7 8/15 4/11 3/9
فوتبال 6/6 6/15 7/19 1/16 7/8 3/13
والیبال 2/17 6/34 3/3 3/14 9/10 1/16
بسکتبال 6/8 2/5 1/12 1/2 6/6 9/6
دوچرخه سواری 3/4 6/2 5/4 8/4 1/4 1/4
ورزشهای رزمی 5/10 1/7 5/8 6/3 2/10 9/7
بدمینتون 9/8 2/8 3/2 7/6 5/12 7/7
تنیس 2/9 6/1 8/2 8/3 9/3 2/4
آمادگی جسمانی 1/8 2/5 1/8 5/7 1/7 2/0
اسب سواری 8/2 9/1 4/2 1/1 4/6 9/2
استراحت در خانه ماندن در کنار خانواده 3/11 3/7 7/6 6/10 8/9 1/9

استفاده از محصولات و کالای فرهنگی

شاخص سنجه                      شهرستان سمنان شاهرود دامغان گرمسار مهدیشهر استان
موسیقی گوش دادن به موسیقی 6/9 8/4 9/5 5/6 7/9 3/7
مطالعه

 

روزنامه ورزشی 9/16 7/16 8/16 4/15 6/19 1/17
روزنامه غیرورزشی 1/17 4/17 5/20 9/15 5/17 6/17
مجله و نشریات 0/19 2/21 7/15 5/20 6/17 8/18
کتاب داستان 6/7 2/9 4/7 1/9 6/9 5/8
کتاب تاریخی 9/9 1/10 1/10 3/15 6/4 0/10
کتاب مذهبی 5/15 9/15 7/15 6/12 1/17 3/15
کتاب درسی

 

9/13 7/9 7/14 8/10 8/13 5/12
تماشای تلویزیون

 

سریالهای ایرانی 9/14 6/22 1/24 1/14 4/20 2/19
فیلم های ایرانی 7/12 8/12 3/12 8/8 5/16 6/12
سریالها و فیلم های خارجی 2/12 8/10 2/8 6/10 8/10 5/10
برنامه های طنز 2/18 1/14 8/16 8/16 2/10 2/15
موسیقی و آواز 2/6 1/8 1/7 6/18 8/6 3/9
مسابقه و سرگرمی 9/3 2/6 6/5 1/10 7/6 5/6
برنامه های ورزشی 1/10 1/10 7/10 6/6 7/15 6/10
برنامه های مستند 1/14 7/7 1/8 8/7 1/8 1/9
برنامه های آموزشی 6/3 9/2 7/3 1/3 2/3 3/3
برنامه های اجتماعی 6/1 3/5 6/2 1/3 2/1 7/2
تحلیل های اقتصادی 6/1 2/0 9/0 0/0 0/0 5/0
فعالیتهای اینترنتی

 

پست الکترونیک 3/8 6/8 9/15 0/23 8/9 1/13
پیام های کوتاه 3/4 4/7 2/10 0/1 0/0 5/4
چت روم ها 5/2 4/1 2/3 5/2 1/1 1/2
وب گردی 5/17 6/16 7/24 0/16 3/13 6/17
پایگاه های اطلاع رسانی خبری 2/10 0/13 5/6 0/10 4/33 6/14
بازی های آنلاین 7/5 6/4 4/2 5/3 9/1 6/3
ساخت و بروزآوری وبلاگ و سایت شخصی 7/4 8/4 1/1 1/5 5/0 2/3
فعالیت در شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک 0/16 6/17 1/7 8/10 1/6 5/11
موتور های جست و جو 4/18 9/13 1/22 6/21 7/25 3/20
مطالعه روزنامه و نشریات

 

1/12 6/11 8/6 0/11 8/7 8/9
استفاده از برنامه های تلفن همراه

 

استفاده از اطلاعات عمومی 0/10 7/16 3/24 7/22 1/31 9/20
بازی و سرگرمی 8/11 7/13 5/12 7/16 3/9 8/12
اخبار روز 5/3 1/9 8/7 8/5 8/7 8/6
پیام کوتاه 9/16 6/16 2/17 6/26 8/17 1/19
مجله های موبایل 8/0 3/0 1/2 4/0 2/1 9/0
فعالیت در گروه های اجتماعی(وایبر) 6/24 3/16 1/15 5/16 5/15 6/17
فعالیت در گروه های اجتماعی (واتس آپ) 7/19 7/12 7/10 5/3 1/11 5/11
نرم افزار های مختلف 7/4 1/5 1/4 3/1 6/2 5/3
مطالعه روزنامه و نشریات 9/7 4/9 1/5 2/6 5/3 4/6
استفاده از برنامه های ماهواره

 

سریالهای ایرانی 4/9 5/11 3/14 6/17 2/16 8/13
فیلم های ایرانی 1/3 1/2 8/3 6/8 6/3 2/4
سریالها و فیلم های خارجی 9/22 1/19 8/16 5/20 6/19 7/19
برنامه های طنز 8/12 6/12 5/11 7/13 2/5 1/11
موسیقی و آواز 6/11 1/11 3/10 8/13 5/15 4/12
مسابقه و سرگرمی 6/16 1/11 1/23 9/13 1/14 7/15
برنامه های ورزشی 9/3 7/5 0/7 7/1 9/1 1/4
برنامه های مستند 5/12 1/13 8/12 0/10 1/23 3/14
برنامه های آموزشی 7/2 5/2 3/1 0/0 0/1 5/1
برنامه های اجتماعی 7/1 2/3 0/2 4/0 4/1 7/1
تحلیل های اقتصادی 7/0 9/0 0/0 0/0 /0 3/0

 

 

نقش دوستان و همسالان در گذران فراغت

شاخص سنجه                      شهرستان سمنان شاهرود دامغان گرمسار مهدیشهر استان
زمینه های معاشرت با دوستان و همسالان

 

تفریح و گردش 2/23 3/22 4/23 9/22 5/23 1/23
گپ زدن 2/14 6/14 2/12 6/20 5/6 6/13
رفت و آمد خانگی 4/26 8/16 8/25 8/18 1/27 9/22
فعالیتهای آموزشی 7/7 6/10 2/9 1/9 7/12 8/9
ورزش 2/12 0/11 3/11 2/9 5/10 8/10
فعالیتهای فرهنگی 3/4 5/9 3/11 7/8 7/8 5/8
فعالیتهای مذهبی 4/2 8/5 7/5 9/8 7/6 9/6
معاشرت با جنس مخالف 1/5 3/8 5/0 4/1 2/4 9/3
رفتن به سینما 8/2 4/0 1/0 1/0 1/0 7/0
رفتن به کافی شاپ و رستوران 6/1 7/0 3/0 1/0 2/0 5/8

نقش خانواده در گذران فراغت

شاخص سنجه                      شهرستان سمنان شاهرود دامغان گرمسار مهدیشهر استان
نقش خانواده در گذران فراغت ارتباط عاطفی صمیمانه و بسیار صمیمانه 0/88 6/83 3/90 6/73 0/100 1/87
اطلاع خانواده از نحوه­ي گذراندن اوقات فراغت (بسیار زیاد و زیاد) 7/35 0/42 4/39 7/40 9/59 5/34
همفکری در انتخاب نحوه ی گذران اوقات فراغت (بسیار زیاد و زیاد) 7/61 4/54 3/53 8/68 8/56 0/59
کنترل و نظارت خانواده بر روابط با دوستان و همسالان(بسیار زیاد و زیاد) 5/43 5/42 4/50 3/55 1/50 3/48
همراهي اعضاي خانواده در استفاده از فرصتهای فراغتی (بسیار زیاد و زیاد) 0/38 0/41 0/34 7/42 5/36 4/38

رضایت از نحوه گذران اوقات فراغت

شاخص سنجه                      شهرستان سمنان شاهرود دامغان گرمسار مهدیشهر استان
رضایت از نحوه گذران اوقات فراغت تا حد زیاد و خیلی زیاد 4/52 2/49 0/55 6/52 5/59 7/53

توصیف نیازهای فراغتی پاسخگویان

شاخص سنجه                      شهرستان سمنان شاهرود دامغان گرمسار مهدیشهر استان
نیازهای فراغتی گردشگري 9/26 6/30 1/32 6/32 8/37 0/32
فعاليت هاي ورزشي 9/18 6/15 3/16 8/14 2/19 9/16
فعاليت هاي فرهنگي 9/6 2/11 2/8 7/11 7/7 1/9
فعاليت هاي ديني 8/9 2/7 2/7 3/8 1/8 1/8
فعاليت هاي هنري 1/8 6/10 6/9 3/11 0/7 3/9
فعالیتهای مهارت آموزي 2/16 7/12 4/10 6/9 5/11 1/15
فعالیتهای آموزشی 1/15 9/11 1/13 5/11 9/8 1/12

 

 

 

 

شاخص سنجه                      شهرستان سمنان شاهرود دامغان گرمسار مهدیشهر استان
حوزه گردشگري اردوي زیارتی 3/37 8/36 4/39 9/30 5/76 1/44
اردوی تفریحی 4/55 4/52 2/53 7/60 4/19 2/48
اردوی راهیان نور 3/7 8/7 4/7 4/8 1/4 0/7
فعاليت هاي ورزشي برگزاری مسابقات ورزشی 4/51 5/47 6/49 1/55 6/40 8/48
برگزاری کلاس های آموزشی 4/40 8/22 3/40 2/37 1/46 3/37
برگزاری کلاس های تمرین 4/8 2/16 1/10 0/7 3/9 2/10
فعاليت هاي هنري آموزش هنرهای تجسمی 9/30 8/35 2/31 6/38 6/30 4/33
آموزش  هنرهای نمایشی 6/49 3/48 4/50 9/40 9/51 2/47
طراحی 5/19 8/15 4/18 5/20 5/17 3/18
فعاليت هاي فرهنگي موسیقی 9/64 2/62 1/65 6/67 3/65 1/65
فیلم سازی 5/11 6/16 3/8 6/6 8/7 1/10
جلسات هم اندیشی 6/23 3/21 6/26 8/25 9/26 8/24
فعاليت هاي ديني برگزاری مسابقات قرآن 2/22 8/24 1/20 1/13 2/23 6/20
آموزش قرآن 7/70 9/70 3/73 3/78 2/71 8/72
آموزش مداحی 1/7 3/4 6/6 6/8 7/5 4/6
فعالیتهای مهارت آموزي حسابداری 9/3 3/4 5/4 0/6 1/21 9/7
صنایع دستی 3/36 4/29 9/32 4/33 3/42 8/34
آموزشهای فنی و حرفه ای 3/31 1/35 5/26 8/37 2/19 9/29
کارآفرینی 4/28 2/31 9/35 8/22 3/17 1/27
فعالیتهای آموزشی زبان خارجی 6/22 6/22 7/24 9/21 1/21 5/22
علوم رایانه 6/42 4/38 2/42 5/47 3/42 6/42
نرم افزارهای تخصصی 7/16 6/21 5/16 1/14 3/19 6/17
کمک درسی 1/18 4/17 6/16 5/16 3/17 1/17

شاخص های صرف وقت در انجام فعالیتهای اوقات فراغت در طول هفته

شاخص سنجه      شهرستان سمنان شاهرود دامغان گرمسار مهدیشهر استان
فعالیتهای ورزشی  یک ساعت و کمتر 8/85 3/57 9/52 6/39 2/24 1/14
تماشای تلویزیون  بین 5 تا 7 ساعت

 

1/25

 

3/30

 

3/30

 

8/27

 

8/54

 

6/33
استفاده از  کتابخانه عمومی یک ساعت و کمتر 4/40

 

7/30

 

3/27

 

8/61

 

1/35

 

1/39
مطالعه  هیچ

 

0/77

 

1/49

 

3/54

 

5/56

 

6/26

 

7/52
استفاده از اینترنت بین 5 تا 7 ساعت 6/29

 

9/33

 

2/39

 

7/26

 

9/29

 

7/33
استفاده از ماهواره یک ساعت و کمتر 9/26

 

1/29

 

3/24

 

4/30

 

3/23

 

8/26
استفاده از           برنامه های تلفن همراه بین 3 تا 5 ساعت

 

 

0/35

 

8/36

 

3/20

 

8/34

 

2/36

 

6/32
همراه با دوستان و همسالان  بین 9 تا 12 ساعت 1/47

 

2/38

 

9/19

 

5/42

 

3/11

 

8/31

 

 

نگرش های جوانان نسبت به اوقات فراغت

شاخص سنجه        شهرستان سمنان شاهرود دامغان گرمسار مهدیشهر استان
  پرداختن به امور مورد علاقه 2/46 6/36 9/40 2/28 2/49 2/40
  پرداختن به برنامه های هدفمند و برنامه ریزی شده 5/21 9/24 4/24 7/18 3/24 7/22

 

 

1 کشور ما از نظر بهره مندی از اینترنت در بین ۱۸۷ کشور جهان رتبه ۸۷ را دارد که بر اساس طبقه بندی اتحادیه جهانی مخابرات جزء کشورهای متوسط به شمار می رود. ۳۵ درصد استفاده کنندگان اینترنت را قشر جوان تشکیل می دهند و میانگین صرف شده برای اینترنت ۵۲ دقیقه در هفته است.

1 بر طبق آماری که از پایگاهworld internet stats منتشر کرده، جمعیت کاربران فیسبوک در خاورمیانه در حدود ۲۳ میلیون نفر اعلام شده است که کاربران ایرانی ۴۶ درصد آن را تشکیل می دهند. بنابراین آمار کاربران ایرانی رقمی در حدود ۱۱ میلیون نفر می شوند.

2 مرکز Alexa رتبه پایگاه اینترنتی ارایه‌دهنده خدمات وایبر بین سایت‌های محبوب ایرانی را 764 و رتبه جهانی آن را 5 هزارو 631 معرفی کرده است. با همین رتبه Alexa توضیح داده است که ایرانی‌ها بزرگترین گروه مخاطبان وایبر را در جهان تشکیل می‌دهند و به عبارت دیگر، بزرگترین گروه اعضای وایبر ایرانی هستند. در بررسی‌های این مرکز امتیازدهی اینترنتی اعلام شده است که 11.1 درصد از تمام مشترکان سرویس پیام‌رسان وایبر ایرانی هستند و پس از آن آمریکایی‌ها با 7.2 درصد قرار گرفته‌اند.

3 مرکز Alexa اعلام کرده است که هم‌اکنون 5 میلیون ایرانی در WhatsApp عضو هستند و البته با توجه به اینکه روزانه یک میلیون کاربر جهانی به مجموع مشترکان این ابزار اضافه می‌شود، پیش‌بینی شده است که به همین نسبت بر تعداد ایرانی‌های فعال در WhatsApp هم افزوده شود

1  دوستان و معاشران و به طور كلی هم‌سالان در سال‌های جوانی نقش مهمی در كشیده شدن فرد به اعتیاد دارند (اورنگ ۱۱۳:۱۳۶۷، كی‌نیا ۲۸۳:۱۳۶۷ نقل از تقوی ۲۷۵:۱۳۷۷). در تحقیق فرجاد و همكاران (۴۸:۱۳۷۴) ۶۳درصد افراد نمونه، شروع اعتیاد را در نتیجه توصیه دوستان اعلام كرده‌اند. این میزان به نسبتی مشابه در تحقیقات دیگر نیز یافت شده است.۶۰ درصد افراد معتاد نمونه مورد بررسی توسط دوستان با موادمخدر آشنا شده‌اند. عدالتی (۴۸۸: ۱۳۷۷) ۶۱ درصد افراد نمونه مورد بررسی زرگر (۴۵: ۱۳۷۸ب) دوستان یا همكاران را اولین پیشنهاد دهنده مصرف موادمخدر عنوان كرده‌اند. هم‌چنین فرخاك (۳۶:۱۳۷۸) دریافت ۶۱/۴ درصد معتادان یك نمونه كشوری، تحت تاثیر دوستان به مصرف مواد روی آورده‌اند. چنان كه گفته شد، این یافته جزء موارد مكرر بوده و در تحقیقات خارج از كشور نیز به آن اشاره شده است. دینز و مارتین (۱۹۹۲ نقل از سراج خرمی ۱۳۷۵) دریافتند، همه آزمودنی‌هایی كه در ماه قبل از تحقیق موادمخدر مصرف كرده بودند، به صورت ثابت دوستانی معتاد داشته‌اند. مطالعات هیوگز (۱۹۹۵ نقل از عدالتی ۴۸۷: ۱۳۷۷) نشان می‌دهد، نقش هم‌سالان در گرایش نوجوانان به مواد حایز اهمیت بسیار است.